Veganuary-Προστάτεψε τη φύση γέμισε το πιάτο σου σωστά
Κάθε Δεκέμβριο όλοι λίγο-πολύ ρίχνουμε μια ματιά πίσω μας και στοχαζόμαστε τι θα μπορούσαμε να έχουμε αλλάξει το χρόνο που πέρασε. Ενώ ταυτόχρονα, βάζουμε νέους στόχους για το νέο έτος. Έτσι, υποδεχόμενοι θετικά τον Ιανουάριο, τον πρώτο μήνα της νέας χρονιάς μια πρόκληση θα ήταν να δοκιμάσει κανείς να γίνει vegan για ένα μήνα… ή και γιατί όχι, για περισσότερο, και για πάντα!
Πόσο συνδεδεμένη είναι η τροφή που επιλέγουμε με την κλιματική αλλαγή;
Τα τελευταία χρόνια, η ανάγκη για την προστασία του περιβάλλοντος γίνεται όλο και πιο άμεση. Η καύση ορυκτών καυσίμων, η αποψίλωση δασών, τα αζωτούχα λιπάσματα και η κτηνοτροφία είναι από τα βασικά αίτια που συνδέονται με την αύξηση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου.
Είναι απόλυτα σαφές πως η διατροφή μας παίζει άμεσο ρόλο στη χρήση φυσικών πόρων αλλά και στις εκπομπές ρύπων πίσω στο περιβάλλον. Σύμφωνα με πρόσφατα δεδομένα, γνωρίζουμε πως το 37% όλων των εκπομπών αερίων σχετίζεται με τις διατροφικές μας επιλογές. Το πιο ενδιαφέρον, όμως, είναι πόσο άνισα είναι τα ποσοστά. Το 57% αντιστοιχεί στην παραγωγή ζωικών τροφών (συμπεριλαμβανομένων των ζωοτροφών), το 29% σε τρόφιμα φυτικής προέλευσης και το 14% σε άλλες χρήσεις!
Μία βιώσιμη λύση…
Σύμφωνα με τo Physicians Committee of Responsible Medicine, μία παγκόσμια στροφή σε μία φυτική διατροφή θα μείωνε τα αέρια του θερμοκηπίου που προέρχονται από την τροφή κατά 40% αλλά και το ποσοστό θνησιμότητας κατά 10%. Έχουμε τη δυνατότητα να μειώσουμε σημαντικά το περιβαλλοντικό μας αποτύπωμα καθώς στρεφόμαστε σε μία φυτική διατροφή. Συγκεκριμένα, μία τέτοια επιλογή θα μείωνε τις εκπομπές αερίων ενός ατόμου ετησίως κατά 50–86%, ανάλογα με το πόσο ακατέργαστα ή μη είναι τα τρόφιμα που επιλέγουμε!
Τα φρούτα, τα λαχανικά, τα όσπρια, τα δημητριακά, οι ξηροί καρποί και οι ρίζες φαίνεται να είναι η βάση για μία οικολογική και υγιεινή διατροφή παγκοσμίως (“planetary health diet”, EAT-Lancet Commission, 2019).
Στον αντίποδα, τα γαλακτοκομικά προϊόντα, το βοδινό κρέας, το κοτόπουλο, τα ψάρια κι όλα τα υπόλοιπα τρόφιμα ζωικής προέλευσης χρειάζονται μεγάλες καλλιεργήσιμες εκτάσεις για την τροφή τους, αρκετό νερό ενώ το κόστος μεταποίησης της πρώτης ύλης φαίνεται να είναι και αυτό αυξημένο περιβαλλοντικά.
Όμως, είναι ασφαλής μία φυτική διατροφή;
Ναι, σύμφωνα με position papers των μεγαλύτερων συλλόγων διατροφής και υγείας, οι καλά σχεδιασμένες χορτοφαγικές και vegan διατροφές μπορούν να είναι ασφαλείς, να προάγουν την υγεία, ακόμη και να προλαμβάνουν εύρος παθήσεων. Είναι, δε, κατάλληλες για όλα τα στάδια της ζωής, από την κύηση και τη βρεφική ηλικία μέχρι και όλο το φάσμα των ηλικιών.
Μια vegan διατροφή που βασίζεται σε φρούτα, λαχανικά, δημητριακά, όσπρια και ξηρούς καρπούς είναι επίσης καλύτερη για την ανθρώπινη υγεία, συμβάλλοντας στην πρόληψη ή την αναστροφή καταστάσεων όπως η παχυσαρκία, ο διαβήτης τύπου 2, οι καρδιακές παθήσεις και συμβάλλοντας στη μείωση του κινδύνου εμφάνισης καρκίνου του μαστού, του παχέος εντέρου και του προστάτη.
Ένα σκαλάκι ακόμη…
Αν και από μόνη της, η φυτική διατροφή φαίνεται να υποστηρίζει τόσο την προαγωγή της υγείας αλλά και τη βιωσιμότητα του πλανήτη, υπάρχουν κάποια βήματα για να πετύχουμε ακόμη καλύτερα αποτελέσματα. Είναι σημαντικό να επιλέγουμε τρόφιμα στην εποχή τους ώστε να γλυτώνουμε το κόστος συντήρησης τους ή την απόσταση που χρειάζεται να κάνουν για να φτάσουν στη δική μας αγορά. Επίσης, όσο πιο ακατέργαστη είναι η τροφή μας τόσο μειώνουμε τις εκπομπές αερίων που σχετίζονται με τη μεταποίηση ή τη συσκευασία.
…στην πράξη, λοιπόν, τι μπορούμε να κάνουμε;
Αρχικά, γιατί όχι, να ενημερωθούμε και να πειραματιστούμε δοκιμάζοντας φυτικά γεύματα, να μειώσουμε, ή ακόμη καλύτερα, να αποβάλλουμε από την καθημερινότητά μας την κατανάλωση ζώων και τα παράγωγα αυτών. Επίσης, μπορούμε να εξοικειωθούμε με συνταγές οι οποίες βασίζονται στα τρόφιμα του τόπου μας και σε τρόπους συντήρησης ώστε να αυξήσουμε και τη διάρκεια ζωής των τροφών. Η οργάνωση της κουζίνας μας και των αγορών μας θα μας ωφελήσει ακόμη και στην εξοικονόμηση χρημάτων.
Τα λαχανικά μας μπορούν να γίνουν θρεπτικά τουρσιά, τα υπολείμματα των φαγητών μας μπορούν να γίνουν ένα νέο γευστικό πιάτο (τα ρεβίθια που φτιάξαμε γίνονται πεντανόστιμα φαλάφελ), η αγορά βιολογικών τροφίμων από μία υπαίθρια αγορά ή από τους ίδιους τους παραγωγούς, καθώς και η σωστή συντήρηση των φρέσκων φρούτων είναι λίγα μόνο από τα βήματα προς μία πιο οικονομική, πιο βιώσιμη και πιο υγιεινή διατροφή.
Όπως είπε και ο Τζόναθαν Σάφραν Φόερ στο βιβλίο του:
«Το κλίμα είμαστε εμείς και η σωτηρία του πλανήτη ξεκινάει από το πρωινό μας».
Υπάρχει καλύτερη πρόκληση από το Veganuary;
Tο #Veganuary είναι μια κίνηση που πραγματοποιήθηκε για πρώτη φορά το 2014 και, έκτοτε, κάθε χρόνο δίνει την ευκαιρία στο κοινό, που σκέφτεται να ξεκινήσει μια vegan διατροφή, να αρχίσει τη νέα χρονιά με το πιο “υγιεινό” τρόπο.
Με αυτό τον τρόπο θα επικεντρωθεί σε φυτικές επιλογές τροφών, θα διασκεδάζει σε μη βίαια θεάματα, θα χρησιμοποιεί ρούχα και καλλυντικά που δεν θα χρειάζεται να υποφέρει κάποιο ζώο, και θα προσπαθήσει να μάθει περισσότερα για μια πιο βιώσιμη ανάπτυξη του πλανήτη.
Πηγές:
- https://ourworldindata.org/greenhouse-gas-emissions-food
- https://www.pcrm.org/news/news-releases/doctors-group-urges-white-house-fight-extreme-heat-recommending-vegan-diet
- https://eatforum.org/eat-lancet-commission/
- Xu, X., Sharma, P., Shu, S. et al. Global greenhouse gas emissions from animal-based foods are twice those of plant-based foods. Nat Food 2, 724–732 (2021).
της Σοφίας Κανέλλου, Διαιτολόγος – Διατροφολόγος, MSc
Το άρθρο δημοσιεύτηκε στο: Naturanrg131o, www.naturanrg.gr