Responsive Feeding: Η τέχνη του να ακούς το παιδί σου την ώρα του φαγητού
Θυμάμαι μια σκηνή από τα παιδικά μου χρόνια που δεν θα ξεχάσω ποτέ. “Ήμουν στον παιδικό σταθμό, και η νηπιαγωγός μου με τάιζε φακές, ενώ εγώ, η μοναδική στο τραπέζι που δεν έτρωγε μόνη της, ένιωθα ένα απέραντο κύμα ντροπής. Το γεύμα εξελίχθηκε σε μια παράσταση με αεροπλάνα και τρένα που προσγειώνονταν στο στόμα μου, και στο τέλος, ένα ολόκληρο δωμάτιο με παιδάκια με χειροκροτούσε για τις έξι κουταλιές φακές που είχα φάει.”
Αυτή η στιγμή με έμαθε κάτι βαθύτερο: Tο φαγητό δεν είναι απλά καύσιμο. Είναι εμπειρία, σχέση και συναίσθημα…
Τι Είναι το Responsive Feeding;
Το Responsive Feeding (ή στα ελληνικά, «ανταποκρινόμενη σίτιση») είναι μια προσέγγιση που βασίζεται στη συνεργασία μεταξύ γονέα και παιδιού. Ο γονέας αναλαμβάνει τον ρόλο του οδηγού – επιλέγοντας τι φαγητό θα προσφέρει, πότε και πού – ενώ το παιδί καθορίζει πόσο και αν θα φάει.
Η μέθοδος αυτή προάγει την αυτονομία του παιδιού, επιτρέπει την εξερεύνηση γεύσεων και συνδέει τη διαδικασία του φαγητού με θετικά συναισθήματα. Απέχει πολύ από την παραδοσιακή πρακτική της πίεσης («φάε όλο το φαγητό σου!»), η οποία συχνά οδηγεί σε αρνητικές συσχετίσεις με το φαγητό και σε μακροχρόνια προβλήματα διατροφής.
Οι Βάσεις του Responsive Feeding
- Προσφορά ποικιλίας και ευκαιριών
Οι γονείς προσφέρουν ισορροπημένα γεύματα με τρόφιμα που καλύπτουν τις διατροφικές ανάγκες του παιδιού, αλλά αποφεύγουν να επιβάλουν τι πρέπει να φάει. Το παιδί μαθαίνει να ακούει το σώμα του και να εμπιστεύεται το αίσθημα κορεσμού. - Σεβασμός στα σημάδια πείνας και κορεσμού
Ένα παιδί ξέρει πότε πεινάει και πότε χόρτασε, ακόμα κι αν αυτό δεν συνάδει πάντα με τις προσδοκίες του γονέα. Η πίεση να φάει περισσότερο από όσο χρειάζεται μπορεί να μειώσει την φυσική του ικανότητα να ρυθμίζει την πρόσληψη τροφής. - Δημιουργία θετικού περιβάλλοντος
Η ώρα του φαγητού είναι στιγμή σύνδεσης και όχι πεδίο μάχης. Όταν οι γονείς διατηρούν ήρεμο κλίμα, χωρίς κριτική ή επιβράβευση για κάθε μπουκιά, το παιδί αισθάνεται ελεύθερο να εξερευνήσει το φαγητό με το δικό του ρυθμό.
Τα Οφέλη του Responsive Feeding
- Αυτορρύθμιση και υγιείς διατροφικές συνήθειες
Με τη μέθοδο αυτή, τα παιδιά μαθαίνουν να ακούνε το σώμα τους. Έρευνες έχουν δείξει ότι αυτό τα προστατεύει από υπερφαγία και μειώνει τον κίνδυνο παχυσαρκίας. - Αποδοχή ποικιλίας τροφών
Η έκθεση σε νέα τρόφιμα χωρίς πίεση αυξάνει τις πιθανότητες να τα δεχτούν, ακόμα κι αν χρειαστούν αρκετές προσπάθειες. - Θετική σχέση με το φαγητό
Τα παιδιά που μεγαλώνουν σε περιβάλλον που σέβεται τις ανάγκες τους συνδέουν το φαγητό με ευχάριστα συναισθήματα, αποφεύγοντας την ενοχή ή την απόρριψη.
Το Δικό μου Μάθημα: Από το Παρελθόν στο Παρόν
Κοιτώντας πίσω σε εκείνη τη στιγμή με τις φακές, συνειδητοποιώ πως το πιο βαρύ φορτίο δεν ήταν η γεύση τους, αλλά η αίσθηση ότι η δική μου φωνή δεν είχε καμία σημασία. Σήμερα, σαν διαιτολόγος και άνθρωπος που πιστεύει στη δύναμη της σύνδεσης, γνωρίζω πόσο ζωτικής σημασίας είναι να ακούμε τα παιδιά μας, να τα εμπιστευόμαστε και να τα αφήνουμε να εξερευνήσουν τον κόσμο – ακόμη και μέσα από ένα πιάτο φακές.
Η ανταποκρινόμενη σίτιση δεν είναι απλά μια μέθοδος διατροφής. Είναι ένας τρόπος να καλλιεργήσουμε την αυτοπεποίθηση, την αυτονομία και την εμπιστοσύνη που θα τα συνοδεύει για μια ζωή. Και τελικά, δεν είναι αυτό που όλοι θέλουμε για τα παιδιά μας;
Αρθρογράφηση: Αναστασία Ζώταλη, Διαιτολόγος – Διατροφολόγος, επιστημονική συνεργάτιδα του Εργαστηρίου Συνειδητής Διατροφής
Επιμέλεια: Σοφία Κανέλλου, Διαιτολόγος – Διατροφολόγος MSC, υπεύθυνη & συντονίστρια του Εργαστηρίου της Συνειδητής Διατροφής
Βιβλιογραφία:
- https://iris.who.int/bitstream/handle/10665/367886/9789240070301-eng.pdf
- https://publications.aap.org/pediatrics/article/150/Supplement%201/e2022057092F/188648/Responsive-Feeding-for-Preterm-or-Low-Birth-Weight?autologincheck=redirected
- https://www.unicef.org.uk/babyfriendly/wp-content/uploads/sites
- /2/2017/12/Responsive-Feeding-Infosheet-Unicef-UK-Baby-Friendly-Initiative.pdf
- https://www.healthychildren.org/English/ages-stages/b
- aby/feeding-nutrition/Pages/Is-Your-Baby-Hungry-or-Full-Responsive-Feeding-Explained.aspx