Σογια ναί ή σόγια όχι;
Η σόγια αποτελεί μέρος της κουλτούρας των Ασιατικών χωρών (1, 13), και στην δική μας κουλτούρα – ως μεσογειακός λαός – είναι κάτι ίσως καινούριο. Όμως, οι συζητήσεις γύρω από την κατανάλωσή της δεν αφήνουν αδιάφορη τη Δύση.
Από διατροφικής άποψης, κατέκτησε πολλές πρωτιές με πιο σημαντική αυτή της πρωτεϊνικής της επάρκειας (13). Αποτελεί ένα πλήρες τρόφιμο σε αμινοξέα με διατροφική αξία πρωτεΐνης (14) αντίστοιχη των γαλακτοκομικών προϊόντων και του αυγού, ενώ είναι πλούσια σε φυτοχημικά (18), και αντιοξειδωτικά (23). Η σόγια που χρησιμοποιείται σήμερα σαν ζωοτροφή θα μπορούσε να θρέψει όλο τον πλανήτη!
Δεν είναι δε λίγες οι έρευνες και για άλλες ιδιότητες του οσπρίου αυτού, ομοίως με τα περισσότερα φασολοειδή. Μείωση της χοληστερόλης, ολικής (2, 24) και LDL (7, 24), πρόληψη ορμονοσυσχετιζόμενων καρκίνων (21) όπως καρκίνος του προστάτη (3, 9, 14, 17, 20, 21), καρκίνος του μαστού (12, 14, 21), καρκίνου παχέος εντέρου, έλεγχος βάρους (4), μείωση κινδύνου διαβήτη τύπου 2 (5), μείωση κινδύνου για καρδιοπάθειες (6, 8, 14, 15), μείωση κινδύνου για ουρική αρθρίτιδα και υπερουριχαιμία (10), οστική μάζα (22) βελτίωση στα συμπτώματα της εμμηνόπαυσης όπως εξάψεις (11, 14, 15), ξηρότητα κόλπου (11), υγεία οστών (15) είναι μερικοί από τους ισχυρισμούς που κάνουν τη σόγια ένα ευυπόληπτο τρόφιμο.
Σχετικά με τον θυρεοειδή, μία μετα-ανάλυση του 2019 έδειξε ότι δεν έχει επίδραση στις ορμόνες του θυρεοειδή, ενώ η μικρή αύξηση στα επίπεδα της ορμόνης TSH δεν είναι ξεκάθαρο εάν έχει κάποια κλινιική σημασία (1). Επίσης, η Ευρωπαϊκή Αρχή για την Ασφάλεια των Τροφίμων κατέληξε στο συμπέρασμα ότι η σόγια δεν επιδρά αρνητικά στις μετεμμηνοπαυσιακές γυναίκες (μαστός, θυρεοειδής, μήτρα) (14).
Επιπρόσθετα, κάποιες ανησυχίες που είχαν εκφραστεί για το ότι η σόγια ίσως αυξάνει την πιθανότητα καρκίνου του μαστού σε γυναίκες υψηλού κινδύνου είναι – σύμφωνα με τα κλινικά και επιδημιολογικά δεδομένα – αβάσιμες (16). Οι κλινικές δοκιμές δείχνουν ότι οι ισοφλαβόνες της σόγιας δεν επιδρούν αρνητικά σε δείκτες κινδύνου για καρκίνο του μαστού (16), ενώ επιδημιολογικές μελέτες προοπτικές στις οποίες συμμετείχαν πάνω από 11.000 γυναίκες από τις ΗΠΑ και την Κίνα δείχνουν ότι η μετά τη διάγνωση κατανάλωση σόγιας μειώνει σημαντικά την υποτροπή και βελτιώνει την επιβίωση (16).
Παρόλα αυτά, όπως για όλες τις τροφές, η υπερβολή ενέχει κινδύνους, όπως και η εκτενής βιομηχανοποίηση της. Αγοράστε με συνείδηση λοιπόν σόγια, μη γενετικά τροποποιημένη (αν και η επιστήμη ακόμα δεν έχει δώσει απάντηση σχετικά με τα μεταλλαγμένα τρόφιμα, ας είμαστε επιφυλακτικοί) και δοκιμάστε πεντανόστιμες συνταγές, και γενικά αποφύγετε τα παράγωγα σόγιας όπως κιμάς ή κεμπάπ σόγιας, ειδικά αν υπάρχει διαταραχή του θυρεοειδούς. Τα προϊόντα με απομονωμένες πρωτεΐνες πολλές φορές έχουν ανεπιθύμητες δράσεις όπως ορμονικές διαταραχές, καρκινογένεση, οργανοτοξικότητα (19) και οι επιστημονική κοινότητα εφιστά την προσοχή (19)! Αυτά τα προϊόντα ίσως είναι χρήσιμα στην αρχή (όταν ένας άνθρωπος κάνει την μετάβαση από την κρεοφαγία στην φυτοφαγία) αλλά στην πορεία πρέπει να αποφεύγονται.
Παραπομπές:
1. Sci Rep, 9 (1), 3964 2019 Mar 8 Systematic Review and Meta-analysis on the Effect of Soy on Thyroid Function Jemiliat Otun, Amirhossein Sahebkar, Linda Östlundh, Stephen L Atkin, Thozhukat Sathyapalan
2. J Am Heart Assoc, 8 (13), e012458 2019 Jul 2 Cumulative Meta-Analysis of the Soy Effect Over Time David J A Jenkins, Sonia Blanco Mejia, Laura Chiavaroli, Effie Viguiliouk, Siying S Li, Cyril W C Kendall, Vladmir Vuksan, John L Sievenpiper
3. Nutrients, 10 (1) 2018 Jan 4 Soy Consumption and the Risk of Prostate Cancer: An Updated Systematic Review and Meta-Analysis Catherine C Applegate 1 , Joe L Rowles, Katherine M Ranard, Sookyoung Jeon, John W Erdman
4. Adv Nutr, 8 (5), 705-717 2017 Sep 15 Effect of Soy and Soy Isoflavones on Obesity-Related Anthropometric Measures: A Systematic Review and Meta-analysis of Randomized Controlled Clinical Trials Masoumeh Akhlaghi, Morteza Zare, Fatemeh Nouripour
5. Diabetes Res Clin Pract, 137, 190-199 Mar 2018 Soy and the Risk of Type 2 Diabetes Mellitus: A Systematic Review and Meta-Analysis of Observational Studies Wenzhen Li, Wenyu Ruan, Ying Peng, Dongming Wang
6. Eur J Prev Cardiol, 24 (7), 735-747 May 2017 Association Between Consumption of Soy and Risk of Cardiovascular Disease: A Meta-Analysis of Observational Studies Zhaoli Yan, Xinyue Zhang, Chunlin Li, Shouchun Jiao, Wenyao Dong
7. J Nutr, 149 (6), 968-981 2019 Jun 1 A Meta-Analysis of 46 Studies Identified by the FDA Demonstrates That Soy Protein Decreases Circulating LDL and Total Cholesterol Concentrations in Adults Sonia Blanco Mejia, Mark Messina, Siying S Li, Effie Viguiliouk, Laura Chiavaroli, Tauseef A Khan, Korbua Srichaikul, Arash Mirrahimi, John L Sievenpiper, Penny Kris-Etherton 8 , David J A Jenkins
8. J Acad Nutr Diet, 119 (9), 1483-1500.e17 Sep 2019 Soy, Soy Isoflavones, and Protein Intake in Relation to Mortality From All Causes, Cancers, and Cardiovascular Diseases: A Systematic Review and Dose-Response Meta-Analysis of Prospective Cohort Studies Seyed Mostafa Nachvak, Shima Moradi, Javad Anjom-Shoae, Jamal Rahmani, Morteza Nasiri, Vahid Maleki, Omid Sadeghi
9. BJU Int, 113 (5b), E119-30 May 2014 Soy and Soy Isoflavones in Prostate Cancer: A Systematic Review and Meta-Analysis of Randomized Controlled Trials M Diana van Die, Kerry M Bone, Scott G Williams, Marie V Pirotta
10. Asia Pac J Clin Nutr, 27 (6), 1344-1356 2018 Dietary Factors and Risk of Gout and Hyperuricemia: A Meta-Analysis and Systematic Review Rongrong Li, Kang Yu, Chunwei Li
11. JAMA, 315 (23), 2554-63 2016 Jun 21 Use of Plant-Based Therapies and Menopausal Symptoms: A Systematic Review and Meta-analysis Oscar H Franco, Rajiv Chowdhury, Jenna Troup, Trudy Voortman, Setor Kunutsor, Maryam Kavousi, Clare Oliver-Williams, Taulant Muka
12. Eur J Nutr, 58 (8), 3079-3090 Dec 2019 Soy and Isoflavones Consumption and Breast Cancer Survival and Recurrence: A Systematic Review and Meta-Analysis Shumin Qiu, Chongmin Jiang
13. Nutrients, 10 (1) 2018 Jan 5 Soy, Soy Foods and Their Role in Vegetarian Diets Gianluca Rizzo, Luciana Baroni
14. Nutrients, 8 (12) 2016 Nov 24 Soy and Health Update: Evaluation of the Clinical and Epidemiologic Literature Mark Messina
15. Nutr Hosp, 34 (Suppl 4), 36-40 2017 Oct 15 [Benefits of Soy in Women’s Health] [Article in Spanish] Carmen Martín Salinas, Ana M López-Sobaler
16. Forsch Komplementmed, 23 (2), 75-80 2016 Impact of Soy Foods on the Development of Breast Cancer and the Prognosis of Breast Cancer Patients Mark Messina
17. Acta Med Indones, 48 (3), 228-238 Jul 2016 The Risk Factors of Prostate Cancer and Its Prevention: A Literature Review Noor Riza Perdana, Chaidir A Mochtar, Rainy Umbas, Agus Rizal Ah Hamid
18. Int J Mol Sci, 16 (5), 10907-20 2015 May 13 Possibility of Breast Cancer Prevention: Use of Soy Isoflavones and Fermented Soy Beverage Produced Using Probiotics Akimitsu Takagi, Mitsuyoshi Kano, Chiaki Kaga
19. Clin Ter, 166 (3), 131-9 2015 An Insight Into the Harmful Effects of Soy Protein: A Review K Sukalingam, K Ganesan, S Das, Z C Thent
20. Expert Rev Anticancer Ther, 14 (11), 1295-304 Nov 2014 Nutrition and Prostate Cancer: An Overview Venita H Patel
21. Mol Clin Oncol, 10 (2), 191-204 Feb 2019 Androgen Receptor and Soy Isoflavones in Prostate Cancer Monika Kmetová Sivoňová, Peter Kaplán, Zuzana Tatarková, Lucia Lichardusová, Róbert Dušenka, Jana Jurečeková
22. Am J Clin Nutr, 100 Suppl 1, 469S-75S Jul 2014 Bone Nutrients for Vegetarians Ann Reed Mangels
23. Nutr Cancer, 69 (8), 1099-1104 Nov-Dec 2017 Antioxidants in the Treatment of Cancer Kanthi Athreya, Marin F Xavier
24. J Nutr, 2019 Jun 1;149(6):968-981. A Meta-Analysis of 46 Studies Identified by the FDA Demonstrates that Soy Protein Decreases Circulating LDL and Total Cholesterol Concentrations in Adults, Sonia Blanco Mejia, Mark Messina, Siying S Li, Effie Viguiliouk, Laura Chiavaroli, Tauseef A Khan, Korbua Srichaikul, Arash Mirrahimi, John L Sievenpiper, Penny Kris-Etherton, David J A Jenkins