1000 και 1 δίαιτες… στο μικροσκόπιο

5 Απριλίου, 2016Sofia KanellouΆρθραΕπιστημονικά Νέαnutritionαπώλεια βάρουςδίαιταδιαιτολόγιοδιαιτολόγοςδιατροφήδιατροφικές συνήθειεςλαχανικάπρωτείνησυνειδητή διατροφήυγείαυγιεινές διατροφικές συνήθειεςφρούτα

Οι δίαιτες δεν ξεκινάνε μόνο (κάποια) Δευτέρα αλλά ξεκινάνε και στραβά.

Σκέφτηκες ποτέ ότι μια δίαιτα μπορεί να κάνει κακό στην υγεία σου;

Σωστή δίαιτα δεν είναι αυτή που έκανε κάποιος φίλος και έχασε τέσσερα κιλά σε μια εβδομάδα. Ούτε αυτή που κυκλοφορεί σε φωτοτυπία κάτω από τα κοριτσίστικα θρανία, τώρα που πλησιάζει το καλοκαίρι. Ούτε φυσικά η δίαιτα της Κάιλι Μινόγκ.

Γιατί, το μυστικό για την απώλεια βάρους δεν είναι ούτε οι λίγες θερμίδες και η αποχή από τα γλυκά, ούτε η εξαντλητική δίαιτα, η νηστεία και η προσευχή.

Το μυστικό είναι η ισορροπημένη διατροφή. Οτιδήποτε άλλο μπορεί να κάνει κακό στην υγεία σου.
Δίαιτες υπάρχουν πολλές, σωστή όμως μια Για να καταλάβεις τα λάθη και τους κινδύνους στις δίαιτες που κυκλοφορούν, θα πρέπει να καταλάβεις ποιες είναι οι ανάγκες του οργανισμού σου και τι στερείται με τις δίαιτες. Το ανθρώπινο σώμα έχει συγκεκριμένες προδιαγραφές και έχει ανάγκη από όλα τα είδη τροφής.

Κλείσε τη συνεδρία σου για να φτιάξουμε το εξατομικεύνο πλάνο διατροφής σου

Τι χρειάζεται το σώμα

Συγκεκριμένα: το ανθρώπινο σώμα έχει προδιαγραφές να καταναλώνει καθημερινά ποσοστό μικρότερο ή ίσο του 15% πρωτεϊνών, δηλαδή τροφές ζωικής προέλευσης (κρέας, ψάρι) και γαλακτοκομικά προϊόντα ή φυτικής προέλευσης υψηλής βιολογικής αξίας (όσπρια, ξηροί καρποί, φύτρα, τόφου). Οι πρωτεΐνες είναι το δομικό του υλικό. Με αυτές ‘’χτίζεται’’ το σώμα. Επίσης χρειάζεται υδατάνθρακες, σε ποσοστό μεγαλύτερο ή ίσο του 55%. Οι υδατάνθρακες είναι η ενέργεια του και τους βρίσκει σε τροφές όπως το ρύζι, τα ζυμαρικά, οι πατάτες, το καλαμπόκι και όλα τα αρτοσκευάσματα. Τα λίπη πρέπει να περιέχονται στη διατροφή σε ποσοστό 30%. Το βασικό συστατικό των μεμβρανών όλων των κυττάρων μας είναι το λίπος. Θυμήσου, ότι ένα μέρος των λιπών το παίρνουμε από το ελαιόλαδο, που βάζουμε στο φαγητό. Αυτή είναι μια ισορροπημένη διατροφή. Οι δίαιτες που αποκλείουν ή μειώνουν το ποσοστό αυτών των θρεπτικών συστατικών από τη διατροφή μας, ενέχουν κινδύνους για την υγεία μας, γιατί στερούν από τον οργανισμό μας απαραίτητα θρεπτικά συστατικά.

Πρωτεϊνικές δίαιτες (δίαιτα του Άτκινς, κετογονικές δίαιτες)

Τι είναι αυτές

Πρόκειται για δίαιτες που βασίζονται στην αύξηση των πρωτεϊνών και μείωση της πρόσληψης των υδατανθράκων.

Που στοχεύουν

στη γρήγορη μείωση του βάρους, σε απόλυτη τιμή, μέσω της απώλειας υγρών από τον οργανισμό. Πως γίνεται αυτό; Ο οργανισμός αφού δεν έχει γλυκόζη «αναγκάζεται» να χρησιμοποιήσει λιπαρά οξέα για ενέργεια ή το μυϊκό γλυκογόνο (5), αποδομώντας τους μύες του. Με τη διαδικασία αυτή παράγονται ενώσεις που λέγονται κετόνες. Οι πρωτεΐνες, λόγω της χημικής τους σύστασης, για να αφομοιωθούν και να αξιοποιηθούν από τον οργανισμό, καταναλώνουν μεγάλη ποσότητα υγρών από αυτόν. Αν, λοιπόν, τρως μεσημέρι-βράδυ κρέας, θα χάσεις πολλά υγρά από το σώμα, και άρα πολύ βάρος. Παράλληλα σύμφωνα με αυτή τη δίαιτα, καταναλώνεις πολύ λίγους υδατάνθρακες, δηλαδή δεν παίρνεις όλη την ενέργεια που χρειάζεσαι. Αυτή είναι η λογική και της περίφημης δίαιτας του Άτκινς, η οποία βασίζεται στην αναλογία 27% πρωτεΐνες, 68% λίπη και 5% υδατάνθρακες!

Στην αύξηση της πρόσληψης πρωτεϊνών βασίζονται και οι λεγόμενες κετογονικές δίαιτες.

Η αλήθεια

Μία τέτοια δίαιτα συνίσταται σε υψηλή κατανάλωση πρωτεϊνών που είναι κυρίως το κρέας, τα αυγά και τα γαλακτοκομικά προϊόντα, τα οποία έχουν υψηλή περιεκτικότητα σε χοληστερόλη, κορεσμένα λιπαρά και ζωικές πρωτεΐνες και ταυτόχρονα είναι ελλιπή σε φυτικές ίνες και υδατάνθρακες. Με τις δίαιτες αυτές θα δεις να μειώνεται το βάρος σου στη ζυγαριά αφού θα χάσεις υγρά, αλλά το λίπος σου (που είναι και το ζητούμενο) θα μειωθεί με μικρότερο ρυθμό σε σύγκριση με μία δίαιτα που έχει ακριβώς τις ίδιες θερμίδες αλλά που είναι υψηλή σε υδατάνθρακες (16). Επίσης, θα αυξηθεί η LDL χοληστερόλη (1, 2), η ολική χοληστερόλη (6), ο κίνδυνος για καρδιοπάθειες (6, 17, 18), και ο κίνδυνος θνησιμότητας από οποιαδήποτε αιτία (19), το οποίο σημαίνει ότι όσοι άνθρωποι κάνουν διατροφή χαμηλή σε υδατάνθρακες έχουν σημαντικά μικρότερη διάρκεια ζωής.

Οι δίαιτες χαμηλής περιεκτικότητας σε υδατάνθρακες ίσως έχουν προστατευτικό ρόλο κατά του σχηματισμού νεφρικών λίθων, αλλά υπάρχουν επίσης ενδείξεις ότι ίσως αυξάνουν την ασβεστιουρία (3). Επίσης, προκαλούν αντίσταση στην ινσουλίνη (4), δυσκοιλιότητα (λόγω της χαμηλής πρόσληψης φυτικών ινών), ενώ η απώλεια βάρους – που εκμηδενίζεται μετά από 12 μήνες (7) – σχετίζεται με την διάρκεια της δίαιτας και τον περιορισμό των θερμίδων, και όχι με τον περιορισμό των υδατάνθρακων (5).

Το 2010 ερευνητές του Χάρβαρντ κοίταξαν τα δεδομένα από 130.000 ανθρώπους και βρήκαν ότι όσοι άνθρωποι κάνουν ζωική δίαιτα με χαμηλούς υδατάνθρακες είχαν μεγαλύτερη θνησιμότητα από οποιαδήποτε αιτία, από καρδιοπάθειες και από καρκίνο (20).

Σε αντιδιαστολή, όσοι άνθρωποι έκαναν βίγκαν διατροφή με χαμηλούς υδατάνθρακες είχαν χαμηλότερη θνησιμότητα από οποιαδήποτε αιτία και καρδιοπάθειες (20). Συνεπώς, φαίνεται ότι αυτό που μετράει είναι η πηγή του λίπους, δηλαδή εάν είναι ζωικής ή φυτικής προέλευσης. Μάλιστα, μία μελέτη που σύγκρινε μία βίγκαν δίαιτα με χαμηλούς υδατάνθρακες και μία δίαιτα με υψηλούς υδατάνθρακες, αυγά και γαλακτοκομικά χαμηλών λιπαρών έδειξε καλύτερα αποτελέσματα σε παράγοντες κινδύνου για καρδιοπάθειες (21).

Γιατί παχαίνω μετά από πρωτεϊνική δίαιτα;

Δεδομένου ότι το γυναικείο σώμα αποτελείται από υγρά κατά 60-75%, η απώλειά τους φαίνεται αμέσως στη ζυγαριά ως απώλεια βάρους. Με μία πρωτεϊνική δίαιτα χάνεις 3-4 φορές περισσότερο βάρος από ότι θα έχανες με μια ισορροπημένη διατροφή με την οποία θα έχανες 2% λίπους (το μέγιστο που μπορεί να χάσει ο οργανισμός μας, με ασφάλεια το μήνα). Συχνά με πρωτεϊνικές δίαιτες παρατηρούνται υποβιταμινώσεις, ατονία και μείωση της πνευματικής λειτουργίας. Αν υποθέσουμε ότι κάνεις μία τέτοια δίαιτα για ένα μήνα μόλις τη σταματήσεις θα πάρεις αμέσως όχι μόνο τα υγρά που έχασες αλλά και κάτι παραπάνω, καθώς, για τις επόμενες 45 μέρες θα πάρεις έξτρα λίπος. Αυτό θα συμβεί γιατί ο οργανισμός σου θα συνεχίσει να βρίσκεται σε κατάσταση υπερινσουλιναιμίας. Μετά τη στερητική δίαιτα ο οργανισμός σου θα αποθηκεύει κάθε γραμμάριο υδατάνθρακα με τη μορφή λίπους για να τον προφυλάξει από μια επόμενη ενδεχόμενη στερητική κατάσταση. Και παχαίνεις..

Αν γυμνάζομαι μπορώ να κάνω πρωτεϊνική δίαιτα;

Άλλο μειονέκτημα είναι ότι αυτές οι δίαιτες μειώνουν τα οφέλη της σωματικής άσκησης (8) διότι έχουν εργολυτικά αποτελέσματα (το ακριβώς αντίθετο από τα εργογόνα αποτελέσματα), δηλαδή γυμνάζεστε και έχετε χειρότερα αποτελέσματα σε σύγκριση με το εάν γυμναζόσασταν και δεν κάνατε αυτές τις δίαιτες. Επίσης, αυξάνουν το αίσθημα της κόπωσης (9), μειώνουν την επιθυμία για σωματική άσκηση (9), ενώ μειώνουν ακόμα και την μυική μάζα (10). Επιπρόσθετα, όχι μόνο μειώνουν την αθλητική απόδοση (11), αλλά επιπρόσθετα δεν επιτρέπουν την αύξηση μυικής μάζας (για την ακρίβεια, η μυική μάζα – κατά μέσο όρο – είχε ελαφρά μείωση) ακόμα και όταν γίνονται ασκήσεις αντίστασης επί 8 εβδομάδες (12), ενώ οι άνθρωποι που έκαναν ασκήσεις αντίστασης – χωρίς όμως να κάνουν κάνουν κετογονική διατροφή – αύξησαν την μυική μάζα κατά 1,3 κιλά (12). Στα παιδιά που εφαρμόζεται η κετογονική δίαιτα έχουν παρατηρηθεί διάφορες παρενέργειες όπως πέτρες στα νεφρά (13), κατάγματα (13), και αρνητική επίδραση στην υγεία των οστών (14), ενώ υπάρχει και η τραγική περίπτωση ενός εννιάχρονου παιδιού με επιληπτικές κρίσεις όπου εφαρμόστηκε η κετογονική δίαιτα, και τελικά το παιδί εμφάνισε οξεία παγκρεατίτιδα και πέθανε (15)

Κίνδυνοι για την υγεία

Δεν είναι λίγες φυσικά οι έρευνες που συνδέουν την κατανάλωση κόκκινου και επεξεργασμένων κρεάτων με τον αυξημένο κίνδυνο πρόωρης θνησιμότητας από όλες τις αιτίες (22-24), μεταξύ των οποίων τα καρδιαγγειακά νοσήματα (25), ο καρκίνος (26) και ο διαβήτης τύπου 2 (27). Όταν καταναλώνεις, μεγαλύτερη ποσότητα πρωτεΐνης από όση χρειάζεται ο οργανισμός σου, τότε γεμίζεις το σώμα σου με τοξίνες και κατάλοιπα των πρωτεϊνών, όπως οι αζωτούχες ενώσεις (ουρία, ουρικό οξύ, κρεατινίνη (28) κλπ). Οι ενώσεις αυτές είναι σαν δηλητήριο (29) για τον οργανισμό και ευθύνονται για περαιτέρω προβλήματα (νεφρικές διαταραχές, υπερουριχαιμία (30)). Επίσης με τις δίαιτες αυτές, δημιουργούνται προβλήματα στο ήπαρ, γιατί όλη η πρωτεΐνη που δεν απορροφάται και το άζωτο που παράγεται μεταβολίζονται εκεί, ενώ μπορεί να προκληθεί και λιπώδης διήθηση, κατάσταση που χαρακτηρίζεται από υπερβολικό λίπος στο συκώτι. Τέλος, οι πρωτεϊνικές δίαιτες αφυδατώνουν τον οργανισμό (31, 32). Δεδομένου ότι το παχύ έντερο χρειάζεται 2 λίτρα νερό για να λειτουργήσει κανονικά, η απώλεια υγρών από τον οργανισμό οδηγεί σε δυσκοιλιότητα, σε συνδυασμό με τη γενικότερη χαμηλή σε φυτικές ίνες διατροφή.

Κλείσε τη συνεδρία σου για να φτιάξουμε το εξατομικεύνο πλάνο διατροφής σου

Δίαιτες φρούτων και λαχανικών

Τι είναι αυτές

Οι δίαιτες αυτές στηρίζονται στην κατανάλωση χυμών, φρούτων και λαχανικών για 7 ή 14 μέρες σε βάρος των άλλων κατηγοριών τροφής (π.χ. πρωτεΐνες, λίπη)

Που στοχεύουν

Στη μείωση του όγκου και του βάρους του σώματος, μέσω της μείωσης του μυϊκού ιστού και της οστικής μάζας, αντίστοιχα.

Η αλήθεια

Όταν μειώσεις την πρόσληψη πρωτεϊνών, που αποτελούν τα δομικά συστατικά του οργανισμού, τότε χάνεις όχι μόνο σε μυϊκό ιστό αλλά και σε οστική μάζα, δηλαδή όγκο και βάρος. Παράλληλα, επειδή τα φρούτα και τα λαχανικά έχουν ελάχιστες θερμίδες, αν τα καταναλώσεις για 2 εβδομάδες, στο τέλος της δίαιτας θα έχεις χάσει τουλάχιστον 500-600 θερμίδες στο σύνολο του μεταβολισμού σου. Αν, δηλαδή, είχες μεταβολισμό 2000 θερμίδες, όταν τελειώσει η φρουτοφαγία θα έχεις 1500 θερμίδες. Όταν, λοιπόν, επανέλθεις στη διατροφή που έκανες πριν, αλλά με μειωμένο πια μεταβολισμό, θα είσαι επιρρεπής στο να πάρεις βάρος. Κίνδυνοι για την υγεία: Ο βασικότερος κίνδυνος πηγάζει από την έλλειψη βασικών θρεπτικών συστατικών όπως π.χ. ω-3 λιπαρά, ιώδιο, σελήνιο, πρωτεΐνη, λιπαρά. Αν μια τέτοια δίαιτα συνεχιστεί για πολλές μέρες, το αποτέλεσμα θα είναι η καταστροφή του μυϊκού ιστού και της οστικής μάζας, πτώση του ανοσοποιητικού συστήματος και αύξηση φλεγμονών. Ενδέχεται επίσης, να έχεις πόνους στο σώμα από μικροβλάβες. Επίσης, αυτό που πρέπει να ξέρεις είναι ότι τα φρούτα είναι απλοί υδατάνθρακες (υπάρχουν οι απλοί και οι σύνθετοι). Οι απλοί υδατάνθρακες είναι όπως η ζάχαρη και το μέλι. Είναι καλοί μόνο αν τους πάρουμε σε μια πολύ μικρή ποσότητα και τους εντάξουμε σε ένα πολύ ισορροπημένο διαιτολόγιο. Οι απλοί υδατάνθρακες, για έναν άνθρωπο που δεν έχει πρόβλημα με το σάκχαρό του, μπορεί να αποτελούν περίπου το 10% της ημερήσιας ενέργειας. Αν τρως μόνο φρούτα και λαχανικά, οι απλοί υδατάνθρακες που θα παίρνεις κάθε μέρα θα ξεπερνούν την συνιστώμενη ημερήσια ποσότητα. Αυτό επηρεάζει το πάγκρεας, που υπερεκκρίνει ινσουλίνη για να κατεβάζει το σάκχαρο στο αίμα στα φυσιολογικά επίπεδα, καθώς οι απλοί υδατάνθρακες προκαλούν υπεργλυκαιμία. Είναι δηλαδή, σαν να τρως μεγάλες ποσότητες ζάχαρης. Συνεπώς τα φρούτα και τα λαχανικά πρέπει να αποτελούν μόνο ένα μέρος σε ένα ισορροπημένο διαιτολόγιο. Επίσης, υπάρχει σημαντικός κίνδυνος διάβρωσης των δοντιών όταν τα εσπεριδοειδή καταναλώνονται περισσότερο από 2 φορές την ημέρα (33)

Δίαιτες Μονοφαγίας

Τι είναι αυτές οι δίαιτες

Είναι οι δίαιτες, σύμφωνα με τις οποίες πρέπει να καταναλώνεις μόνο ένα είδος τροφής, συνήθως επί μια εβδομάδα.

Που στοχεύουν

Εξαρτάται από το είδος της τροφής που προτείνουν κάθε φορά. Αν, για παράδειγμα, προτείνουν κάθε μέρα την κατανάλωση κοτόπουλου ή γενικά κρεατικών, εμπίπτουν, εν μέρει, στη κατηγορία της πρωτεϊνικής δίαιτας, που, όπως είπαμε, στοχεύει στην απώλεια βάρους μέσω της απώλειας υγρών από τον οργανισμό. Αν προτείνουν την κατανάλωση μόνο φρούτων και λαχανικών, εμπίπτουν στην κατηγορία της δίαιτας που στοχεύει στη μείωση του όγκου μέσω της απώλειας μυϊκού ιστού κλπ.

Η αλήθεια

Γενικά οι δίαιτες που προσανατολίζονται στην κατανάλωση ενός συγκεκριμένου είδους τροφής, σε βάρος άλλων κατηγοριών, ενέχουν τον κίνδυνο της έλλειψης θρεπτικών συστατικών και της απώλειας  είτε πολύτιμων υγρών από τον οργανισμό, είτε μυϊκής και οστικής μάζας, που είναι καταστροφική για τον οργανισμό. Η απώλεια του λίπους-που είναι το ζητούμενο-είναι μια χρονοβόρα διαδικασία (μπορούμε να χάσουμε  μόνο 2% του λίπους μας κάθε μήνα) ενώ οι δίαιτες που κυκλοφορούν ευρέως βασίζονται στη φήμη ότι έχουν άμεσα αποτελέσματα (και άρα επιδιώκουν την απώλεια βάρους μέσω της απώλειας υγρών ή μυϊκής και οστικής μάζας). Με τη μονοφαγία γίνεσαι υπερινσουλιναιμική, δηλαδή ο οργανισμός σου εκκρίνει μεγάλες ποσότητες ινσουλίνης στην προσπάθεια κάλυψης της απώλειας σε θρεπτικά συστατικά και αυτό οδηγεί, μακροπρόθεσμα, σε συσσώρευση λίπους. Κίνδυνοι για την υγεία: Απώλεια μυϊκού ιστού-οστικής μάζας και, άρα, προβλήματα σε συνδέσμους και τένοντες. Επίσης, καταστρέφεται η ισορροπία στο λεπτό και το παχύ έντερο (φυσιολογική χλωρίδα εντέρου: λακτοβάκιλλους και bifidus), προκαλούνται προβλήματα στο ήπαρ, ενώ καταλήγεις να γίνεις αναιμική και εύθραυστη από την έλλειψη σιδήρου και ασβεστίου.

Δίαιτες με βάση την ομάδα αίματος

Τι είναι αυτές

Είναι δίαιτες που διαμορφώνονται με βάση την ομάδα αίματος σου. Αποκλείονται ή επιβάλλονται, δηλαδή, κάποιες τροφές στο διαιτολόγιό σου, ανάλογα με την-υποτιθέμενη-ανεκτικότητα σου σε αυτές (πχ αν έχεις Α ρέζους θετικό δεν κάνει να πίνεις πορτοκαλάδα, κλπ).

Που στοχεύουν

Στον αποκλεισμό των τροφών που δεν αξιοποιούνται ικανοποιητικά από τον οργανισμό ή δεν τις ανέχεται γιατί το αίμα του έχει αντισώματα που προσδένονται με τα είδη των συστατικών του τροφίμου αυτού.

Η αλήθεια

Δεν είναι επιστημονικά τεκμηριωμένες. Για την ακρίβεια, το 2013 δημοσιεύτηκε μία συστηματική ανασκόπηση, η οποία αξιολόγησε την επιστημονική βιβλιογραφία σχετικά με την αποτελεσματικότητα της δίαιτας με βάση την ομάδα αίματος. Συνολικά, οι ερευνητές εντόπισαν περισσότερα από 1.400 επιστημονικά άρθρα, και το συμπέρασμα τους ήταν ότι

“Δεν υπάρχουν επί του παρόντος στοιχεία που να επιβεβαιώνουν τα υποτιθέμενα οφέλη για την υγεία από τις δίαιτες με βάση την ομάδα αίματος” (34).

Από το 2013 και μετά, δημοσιεύτηκαν δύο ακόμα μελέτες, μία το 2014 (35) και μία το 2018 (36), όπου κατέληξαν και οι δύο στο ίδιο συμπέρασμα: τα επιστημονικά ευρήματα δεν υποστηρίζουν την θεωρία στην οποία βασίζονται οι δίαιτες με βάση την ομάδα αίματος.Αυτές οι δίαιτες είναι μέρος της τάσης που διαμορφώνεται στην Αμερική για ανακάλυψη νέων μορφών δίαιτας. Κίνδυνοι για την υγεία: όλοι οι κίνδυνοι που προκύπτουν από την έλλειψη βασικών θρεπτικών συστατικών όπως αναφέρθηκαν παραπάνω.

Δίαιτα με υποκατάστατα γεύματος

Τι είναι αυτές

Βασικό στοιχείο αυτής της δίαιτας είναι η παράλειψη ενός ή όλων των γευμάτων, συνήθως του βραδινού, το οποίο αντικαθίσταται από κάποιο σκεύασμα-υποκατάστατο (κάποιο ρόφημα ή σούπα, σε μορφή σκόνης, που διαλύεται σε γάλα ή νερό).

Που στοχεύουν

Στη μείωση της συνολικής πρόσληψης θερμίδων, από τη παράλειψη ενός γεύματος.

Η αλήθεια

Θεωρητικά, το υποκατάστατο σκεύασμα περιέχει πολλά από τα θρεπτικά συστατικά που πρέπει να περιέχει το γεύμα που παραλείπεται. Αυτά όμως τα σκευάσματα είναι τεχνητές ουσίες, βιομηχανικά παρασκευασμένες και δεν αποτελούν είδος τροφής. Ένα κανονικό φαγητό περιέχει, για παράδειγμα, δέκα θρεπτικά συστατικά που γνωρίζουμε και άλλα δέκα που δεν έχουν απομονωθεί και δε μας είναι γνωστά, αλλά είναι σημαντικά για τον οργανισμό μας (και δεν περιέχονται στα υποκατάστατα γεύματος). Προκαλείς σοκ στον οργανισμό σου αφού αναγνωρίζει την τροφή με ποικίλα ερεθίσματα. Αλλιώς, θα μπορούσαμε να επιβιώσουμε με ένα χαπάκι που τα έχει όλα; Επίσης, αυτές οι δίαιτες δεν εκπαιδεύουν τους ανθρώπους για τις διατροφικές τους επιλογές, αλλά και πώς να βελτιώσουν την διατροφική συμπεριφορά τους, με αποτέλεσμα να επανακτούν το βάρους τους μόλις διακόψουν την χρήση τους.

Κίνδυνοι για την υγεία

Τα υποκατάστατα γεύματος, εκτός από το ότι συχνά δεν παρέχουν σωστά τους υδατάνθρακες, τα λιπαρά, τις πρωτεΐνες, τις φυτικές ίνες, τις βιταμίνες και τα ιχνοστοιχεία, επιπρόσθετα είναι σκευάσματα με πολλά ανθυγιεινά συστατικά (συχνά ακόμα και ζάχαρη) και χημικά συντηρητικά, μερικά από τα οποία είναι καρκινογόνα. Πολλά δε, από αυτά τα σκευάσματα, δεν είναι καν εγκεκριμένα από τον ΕΟΦ.

Δίαιτες Στίλμαν (δίαιτες τύπου Χόλιγουντ)

Τι είναι αυτές

Είναι δίαιτες που εφαρμόζονται συνήθως για 3-5 μέρες και έχουν σαν βάση τους τη μονοφαγία. Επίσης, βασίζονται σχεδόν αποκλειστικά στην ζωική πρωτεΐνη και το ζωικό λίπος (37)

Που στοχεύουν

Στοχεύουν στη γρήγορη απώλεια βάρους, καθώς από την έλλειψη θρεπτικών συστατικών θα χάσεις πολύ γρήγορα μυϊκό ιστό, οστική μάζα και νερό.

Η αλήθεια

Δε χάνεις λίπος, που είναι και το ζητούμενο, αλλά πολύτιμα για τον οργανισμό σου στοιχεία.

Κίνδυνοι για την υγεία

Τέτοιες δίαιτες προκαλούν σοκ στον οργανισμό. Μπορεί να έχεις ζαλάδες, υπόταση, ανήσυχο ύπνο. Ο οργανισμός σου περιορίζει την έκκριση μελατονίνης και σεροτονίνης, που είναι η ορμόνη της διάθεσης και γίνεσαι μελαγχολική και καταθλιπτική. Όσοι κάνουν συχνά τέτοιες δίαιτες στη διάρκεια ενός μήνα, συνήθως κάνουν και χρήση αντικαταθλιπτικών για να επανέλθουν σε κανονική διάθεση. Επίσης, από το 1974 γνωρίζουμε ότι αυτές οι δίαιτες ανεβάζουν σημαντικά την χοληστερόλη, ακόμα και μετά από 3 ημέρες εφαρμογής (37), ενώ λόγω της έλλειψης φυτικών ινών οδηγούν και στην δυσκοιλιότητα. Επίσης, παρουσιάζονται σημαντικές υποβιταμινώσεις π.χ. η βιταμίνη C βρίσκεται αποκλειστικά στα τρόφιμα φυτικής προέλευσης

Ισογλυκαιμική Δίαιτα

Τι είναι αυτή

Είναι δίαιτα η οποία βασίζεται στην έννοια του γλυκαιμικού δείκτη, ο οποίος εκφράζει τη σχετική αύξηση της γλυκόζης του αίματος που προκαλείται μετά την κατανάλωση ενός τροφίμου, σε σύγκριση με αυτή που προκαλείται από την αντίστοιχη πρόσληψη της γλυκόζης ή ψωμιού που περιέχει τους ίδιους υδατάνθρακες. Στην ισογλυκαιμική διατροφή, η ισορροπία στηρίζεται στην πρόσληψη των τροφών με το σωστό συνδυασμό πρωτεϊνών, των υδατανθράκων και των λιπών. Πιο συγκεκριμένα, το 40-45% της συνολικής ενέργειας μπορεί σε γενικές γραμμές να προέρχεται από υδατάνθρακες χαμηλού και μέτριου γλυκαιμικού δείκτη, το 25-30% από πρωτεΐνες και το 25-30% από λίπη.

Που στοχεύει

Στην προστασία του οργανισμού από υψηλές αυξήσεις του σακχάρου του αίματος και στη βελτίωση της υγείας επιτυγχάνοντας απώλεια σωματικού λίπους (όχι οστικής και μυϊκής μάζας) και υψηλότερα επίπεδα ενέργειας χάρη στη σωστή χρήση τροφής.

Η αλήθεια

Δεν πρόκειται για «δίαιτα γρήγορου αδυνατίσματος», αλλά για έναν τρόπο διατροφής τον οποίο μπορείτε να ακολουθείτε σε όλη σας τη ζωή. Η εφαρμογή της απαιτεί γνώση του γλυκαιμικού δείκτη των τροφών ή αλλιώς καθοδήγηση από ειδικό. Επίσης ενδέχεται να πάρετε λίγο βάρος εξαιτίας της αύξησης της μυϊκής μάζας, ιδιαίτερα αν παράλληλα γυμνάζεστε.

Κίνδυνοι για την υγεία

Μόνο στις περιπτώσεις που κάποιος πάσχει από χρόνια νεφροπάθεια (π.χ. νεφρωσικό σύνδρομο ή νεφρική ανεπάρκεια) ή πάσχει από κάποια ηπατική νόσο (π.χ. ηπατική ανεπάρκεια). Για το λόγο αυτό πριν τη ξεκινήσετε καλό είναι να έχετε συμβουλευτεί το γιατρό σας.

Η Δίαιτα Ωμέγα

Τι είναι αυτή

Πρόκειται για τη δίαιτα εκείνη που βασίζεται στην παραδοσιακή κρητική  διατροφή. Η δίαιτα Ωμέγα αντικαθιστά τα «βλαβερά» λίπη (δηλαδή τα κορεσμένα που βρίσκονται στο κρέας, τα γαλακτοκομικά προϊόντα και σε ορισμένα τροπικά λάδια) με τα «ωφέλιμα» (δηλαδή τα μονοακόρεστα λιπαρά οξέα που περιέχονται στο ελαιόλαδο) και επιτρέπει σε όποιον την εφαρμόσει, να καταναλώσει από το 30 έως το 25% των θερμίδων του σε λίπος.

Σε γενικές γραμμές βασίζεται σε κατανάλωση πολλών φρούτων, λαχανικών, οσπρίων και τροφίμων πλούσιων σε ωμέγα-3 λιπαρά οξέα και ταυτόχρονο περιορισμό της κατανάλωσης ωμέγα-6 και trans λιπαρών οξέων.

Που στοχεύει

Απώλεια μέχρι και ενός κιλού την εβδομάδα, κυρίως όμως συμβάλει σημαντικά στη βελτίωση της υγείας.

Η αλήθεια

Είναι απαιτητική στην εφαρμογή της καθώς πρέπει να ακολουθούνται αυστηρά όλες οι συμβουλές της (7 αρχές), πρέπει να συνδυάζεται με τακτική σωματική άσκηση και τήρηση ημερολογίου (διατροφικές συνήθειες, άσκηση, ψυχολογική διάθεση). Ακόμη απαιτεί συγκεκριμένες συνταγές και έχει αυξημένο κόστος συγκριτικά με άλλες δίαιτες. Επίσης, η απαγόρευση του γλυκού μπορεί να οδηγήσει σε υπερκατανάλωση μετά την παύση της δίαιτας.

Κίνδυνοι για την υγεία

Μόνο για άτομα που πάσχουν από συγκεκριμένες ασθένειες πρέπει να είναι προσεκτικά ως προς τη πρόσληψη των ωμέγα-3 λιπαρών οξέων (ασθενείς με άσθμα, διαβητικοί, άτομα που παίρνουν αντιπηκτικά ή έχουν προβλήματα με τη πήξη του αίματος).

Η Ιατρική δίαιτα Scarsdale (Σκαρσνταίηλ)

Τι είναι αυτή

Πρόκειται για μία δίαιτα στερητική και άλιπη που στηρίζεται στη παροχή πολλών πρωτεϊνών. Είναι δίαιτα υποθερμιδική και αρκετά μονότονη. Αναλογεί μέχρι 1000 θερμίδες ημερησίως και ποσοστό 43% σε πρωτεΐνες, 22,5% σε λίπος και 34,5% σε υδατάνθρακες. Η χρονική της διάρκεια είναι 2 εβδομάδες, μετά το πέρας των οποίων μπορείτε να ακολουθήσετε πρόγραμμα διατήρησης βάρους και αν θέλετε να χάσετε και άλλο βάρος μπορείτε να κάνετε τη δεκαπενθήμερη αυτή δίαιτα ανά 2 εβδομάδες.

Που στοχεύει

Στο περιορισμό της κατανάλωσης φαγητού. Με την συγκεκριμένη δίαιτα μπορεί κάποιος να χάσει μέχρι μισό κιλό την ημέρα!

Η αλήθεια

Είναι εύκολη στην εφαρμογή της, καθώς δεν απαιτεί υπολογισμό θερμίδων και δόσεων για κάθε μαγείρεμα, και συμβάλλει στη μείωση της χοληστερίνης και αποτρέπει τη χρήση αλατιού συμβάλλοντας στη γενικότερη προστασία της υγείας.

Παρ’ όλα αυτά είναι δίαιτα αυστηρή στη τήρηση του διαιτολογίου της, καθώς δεν επιτρέπεται ούτε η παραμικρή παρασπονδία, λόγω της έλλειψης αλατιού δεν είναι ιδιαίτερα νόστιμη, είναι στερητική (αφού αποκλείει ορισμένες ομάδες τροφίμων) και μονότονη.

Κίνδυνοι για την υγεία

Προτού ξεκινήσετε τη δίαιτα Σκαρσνταίηλ καλό είναι να λάβετε την έγκριση του γιατρού σας. Απευθύνεται σε άτομα που δεν πάσχουν από κανένα νόσημα ή δεν εγκυμονούν. Δεν καλύπτει όλες τις ανάγκες του οργανισμού, γι’ αυτό μπορεί να προκαλέσει αδυναμία, απώλεια αντοχής και ενεργητικότητας. Σε σπάνιες περιπτώσεις (38) μπορεί να οδηγήσει και σε κωματώδη κατάσταση (39).

Η Δίαιτα SouthBeach

Τι είναι αυτή

Είναι δίαιτα που βασίζεται στους ‘’καλούς’’ υδατάνθρακες και στα ‘’καλά’’ λίπη. Επιτρέπει δηλαδή τα φρούτα, τα λαχανικά και τα πλήρη σιτηρά και περιορίζει τους πολύ επεξεργασμένους υδατάνθρακες (αυτούς που έχουν υποστεί αφαίρεση των φυτικών ινών). Αποτελείται από 3 φάσεις. Κατά τη πρώτη απαγορεύεται η κατανάλωση ορισμένων ομάδων τροφίμων, διαρκεί 2 εβδομάδες και είναι η πιο αυστηρή από τις 3. Κατά τη δεύτερη προστίθενται σταδιακά στο διαιτολόγιο ορισμένες από τις ομάδες που δεν επιτρέπονταν στην πρώτη φάση. Κατά τη τρίτη φάση η δίαιτα έχει γίνει τρόπος ζωής και μπορείτε να την ακολουθήσετε εφ’ όρου ζωής.

Που στοχεύει

Στη πρόληψη και αντιμετώπιση των προβλημάτων που δημιουργεί η παχυσαρκία. Γενικότερα στη πρόληψη ασθενειών και τη καλή φυσική κατάσταση του οργανισμού. Μετά την ολοκλήρωση της δίαιτας διαπιστώνεται βελτίωση της χημικής σύστασης του αίματος και μακροπρόθεσμη βελτίωση του καρδιαγγειακού συστήματος.

Η αλήθεια

Είναι δίαιτα αδυνατίσματος που βασίζεται στο γλυκαιμικό δείκτη, γι’ αυτό και οι επεξεργασμένοι και οι απλοί υδατάνθρακες είναι περιορισμένοι. Το μεγαλύτερο μέρος της απώλειας βάρους των 2 πρώτων εβδομάδων προέρχεται από νερό και γλυκογόνο ενώ κανονικά πρέπει να είναι λίπος και όχι απώλεια μυϊκής μάζας, οπότε αυτή η γρήγορη αρχική απώλεια βάρους δεν είναι μόνιμη αν δεν ακολουθείται από τις υπόλοιπες 2 φάσεις.

Κίνδυνοι για την υγεία

Καλό είναι να μην εφαρμόζεται αυτή η δίαιτα σε άτομα με ειδικές παθολογικές καταστάσεις, εγκυμονούσες, παιδιά, εφήβους, αθλητές και άτομα που έχουν ανάγκη επιπρόσθετη ενέργεια.

Η Δίαιτα του Δρ. Χέι

Τι είναι αυτή

Δίαιτα που προωθεί τη λογική του ‘’σωστού’’ συνδυασμού τροφών, ο οποίος βελτιώνει σημαντικά την πέψη και οδηγεί σε απώλεια βάρους. Αποκλείει αυστηρά την πρόσληψη υδατανθράκων και πρωτεϊνών στο ίδιο γεύμα (με τη λογική ότι όταν οι τροφές αυτές συνδυάζονται δυσχεραίνουν τη διαδικασία της πέψης).

Που στοχεύει

Στη καλύτερη δυνατή υγεία του οργανισμού μέσα από την ομαλή διαδικασία της πέψης. Αντίσταση στις ασθένειες μέσω της μέγιστης πρόσληψης όλων των θρεπτικών συστατικών από την τροφή.

Η αλήθεια

Δεν υπάρχουν έρευνες που να στηρίζουν την άποψη ότι πρέπει να τρώμε χωριστά πρωτεΐνες και υδατάνθρακες γιατί ο συνδυασμός τους  προκαλεί κακή χώνεψη και ότι λόγω αυτού παχαίνουμε ή αρρωσταίνουμε.

Οι περισσότερες τροφές περιέχουν και λίπος και πρωτεΐνες και υδατάνθρακες σε διαφορετικά ποσοστά και το γαστρεντερικό μας σύστημα είναι εκπαιδευμένο να χωνεύει παράλληλα όλες τις ομάδες τροφών. Η όποια απώλεια βάρους που παρατηρείται, οφείλεται στις λίγες θερμίδες και όχι στο διαχωρισμό των τροφών. Επίσης, μία μελέτη έδειξε ότι δεν μειώνει την συνολική ποσότητα νερού του σώματος και την μυική μάζα, αλλά επίσης δεν μείωσε ούτε το σωματικό λίπος και το σωματικό βάρος (40)

Κίνδυνοι για την υγεία

Λόγω του περιορισμού της κατανάλωσης γαλακτοκομικών, μειώνεται ή πρόσληψη ασβεστίου. Επίσης λόγω αποκλεισμού ορισμένων ομάδων τροφίμων μπορεί κάποιος να κινδυνεύσει από ανεπαρκή πρόσληψη θρεπτικών συστατικών.

Μια σωστή και υγιεινή διατροφή περιλαμβάνει όλες τις τροφικές ομάδες στις κατάλληλες αναλογίες. Η συγκεκριμένη δίαιτα δεν ενδείκνυται για ηλικιωμένους, παιδιά, εγκύους και ασθενή άτομα.

Παραπομπές:
1. Br J Nutr, 115 (3), 466-79 2016 Feb 14 Effects of Low-Carbohydrate Diets v. Low-Fat Diets on Body Weight and Cardiovascular Risk Factors: A Meta-Analysis of Randomised Controlled Trials Nadia Mansoor, Kathrine J Vinknes, Marit B Veierød, Kjetil Retterstøl
2. Curr Atheroscler Rep, 20 (6), 27 2018 Apr 25 Effects of Different Weight Loss Approaches on CVD Risk Peter M Clifton, Jennifer B Keogh
3. Transl Androl Urol, 3 (3), 303-12 Sep 2014 Fad Diets and Their Effect on Urinary Stone Formation Antonio Nouvenne, Andrea Ticinesi, Ilaria Morelli, Loredana Guida, Loris Borghi, Tiziana Meschi
4. J Clin Endocrinol Metab, 89 (9), 4197-205 Sep 2004 Diet, Insulin Resistance, and Obesity: Zoning in on Data for Atkins Dieters Living in South Beach Cristina Lara-Castro, W Timothy Garvey
5. Lancet, 364 (9437), 897-9 4 Sep 2004 2004 Sep 4-10 Atkins and Other Low-Carbohydrate Diets: Hoax or an Effective Tool for Weight Loss? Arne Astrup, Thomas Meinert Larsen, Angela Harper
6. J Am Coll Nutr, 19 (5), 578-90 Oct 2000 Health Advantages and Disadvantages of Weight-Reducing Diets: A Computer Analysis and Critical Review J W Anderson, E C Konz, D J Jenkins
7. Aust Fam Physician, 35 (8), 580-2 Aug 2006 The Science Behind Weight Loss Diets–A Brief Review Peter Clifton
8. J Int Soc Sports Nutr, 14, 16 2017 Jun 14 eCollection 2017 International Society of Sports Nutrition Position Stand: Diets and Body Composition Alan A Aragon, Brad J Schoenfeld, Robert Wildman, Susan Kleiner, Trisha VanDusseldorp, Lem Taylor, Conrad P Earnest, Paul J Arciero, Colin Wilborn, Douglas S Kalman, Jeffrey R Stout, Darryn S Willoughby, Bill Campbell, Shawn M Arent, Laurent Bannock, Abbie E Smith-Ryan, Jose Antonio
9. J Am Diet Assoc, 107 (10), 1792-6 Oct 2007 Blood Ketones Are Directly Related to Fatigue and Perceived Effort During Exercise in Overweight Adults Adhering to Low-Carbohydrate Diets for Weight Loss: A Pilot Study Andrea M White, Carol S Johnston, Pamela D Swan, Sherrie L Tjonn, Barry Sears
10. Sports (Basel), 6 (1) 2018 Jan 9 The Three-Month Effects of a Ketogenic Diet on Body Composition, Blood Parameters, and Performance Metrics in CrossFit Trainees: A Pilot Study Wesley C Kephart, Coree D Pledge, Paul A Roberson, Petey W Mumford  5 , Matthew A Romero, Christopher B Mobley, Jeffrey S Martin, Kaelin C Young, Ryan P Lowery, Jacob M Wilson, Kevin W Huggins, Michael D Roberts
11. J Physiol, 595 (9), 2785-2807 2017 May 1 Low Carbohydrate, High Fat Diet Impairs Exercise Economy and Negates the Performance Benefit From Intensified Training in Elite Race Walkers Louise M Burke, Megan L Ross, Laura A Garvican-Lewis, Marijke Welvaert, Ida A Heikura, Sara G Forbes, Joanne G Mirtschin, Louise E Cato, Nicki Strobel, Avish P Sharma, John A Hawley
12. J Int Soc Sports Nutr, 15 (1), 31 2018 Jul 9 Efficacy of Ketogenic Diet on Body Composition During Resistance Training in Trained Men: A Randomized Controlled Trial Salvador Vargas, Ramón Romance, Jorge L Petro, Diego A Bonilla, Ismael Galancho, Sergio Espinar, Richard B Kreider, Javier Benítez-Porres
13. Dev Med Child Neurol, 48 (12), 978-81 Dec 2006 Long-term Use of the Ketogenic Diet in the Treatment of Epilepsy Darcy K Groesbeck, Renee M Bluml, Eric H Kossoff
14. Epilepsy Res, 136, 62-66 Oct 2017 The Effect of the Ketogenic Diet on the Developing Skeleton Peter J Simm, Jillian Bicknell-Royle, Jock Lawrie, Judy Nation, Kellie Draffin, Karen G Stewart, Fergus J Cameron, Ingrid E Scheffer, Mark T Mackay
15. J Child Neurol, 16 (9), 682 Sep 2001 Acute Pancreatitis Causing Death in a Child on the Ketogenic Diet W A Stewart, K Gordon, P Camfield
16. Am J Clin Nutr, 104 (2), 324-33 Aug 2016 Energy Expenditure and Body Composition Changes After an Isocaloric Ketogenic Diet in Overweight and Obese Men Kevin D Hall, Kong Y Chen, Juen Guo, Yan Y Lam, Rudolph L Leibel, Laurel Es Mayer, Marc L Reitman, Michael Rosenbaum, Steven R Smith, B Timothy Walsh, Eric Ravussin
17. Br J Nutr, 109 (7), 1241-7 2013 Apr 14 Negative Effect of a Low-Carbohydrate, High-Protein, High-Fat Diet on Small Peripheral Artery Reactivity in Patients With Increased Cardiovascular Risk Jordi Merino, Richard Kones, Raimon Ferré, Núria Plana, Josefa Girona, Gemma Aragonés, Daiana Ibarretxe, Mercedes Heras, Luis Masana
18. Angiology, 51 (10), 817-26 Oct 2000 The Effect of High-Protein Diets on Coronary Blood Flow R M Fleming
19. PLoS One, 8 (1), e55030 2013 Low-carbohydrate Diets and All-Cause Mortality: A Systematic Review and Meta-Analysis of Observational Studies Hiroshi Noto, Atsushi Goto, Tetsuro Tsujimoto, Mitsuhiko Noda
20. Ann Intern Med, 153 (5), 289-98 2010 Sep 7 Low-carbohydrate Diets and All-Cause and Cause-Specific Mortality: Two Cohort Studies Teresa T Fung, Rob M van Dam, Susan E Hankinson, Meir Stampfer, Walter C Willett, Frank B Hu
21. Arch Intern Med, 169 (11), 1046-54 2009 Jun 8 The Effect of a Plant-Based Low-Carbohydrate (“Eco-Atkins”) Diet on Body Weight and Blood Lipid Concentrations in Hyperlipidemic Subjects David J A Jenkins, Julia M W Wong, Cyril W C Kendall, Amin Esfahani, Vivian W Y Ng, Tracy C K Leong, Dorothea A Faulkner, Ed Vidgen, Kathryn A Greaves, Gregory Paul, William Singer
22. Am J Epidemiol, 179 (3), 282-9 2014 Feb 1 Red Meat and Processed Meat Consumption and All-Cause Mortality: A Meta-Analysis Susanna C Larsson, Nicola Orsini
23. Public Health Nutr, 19 (5), 893-905 Apr 2016 Red and Processed Meat Consumption and Mortality: Dose-Response Meta-Analysis of Prospective Cohort Studies Xia Wang, Xinying Lin, Ying Y Ouyang, Jun Liu, Gang Zhao, An Pan, Frank B Hu
24. Am J Clin Nutr, 105 (6), 1462-1473 Jun 2017 Food Groups and Risk of All-Cause Mortality: A Systematic Review and Meta-Analysis of Prospective Studies Lukas Schwingshackl, Carolina Schwedhelm, Georg Hoffmann, Anna-Maria Lampousi, Sven Knüppel, Khalid Iqbal, Angela Bechthold, Sabrina Schlesinger, Heiner Boeing
25. Curr Atheroscler Rep, 14 (6), 515-24 Dec 2012 Unprocessed Red and Processed Meats and Risk of Coronary Artery Disease and Type 2 Diabetes–An Updated Review of the Evidence Renata Micha, Georgios Michas, Dariush Mozaffarian
26. Oncotarget, 8 (47), 83306-83314 2017 Sep 6 eCollection 2017 Oct 10 Red and Processed Meat Consumption and Colorectal Cancer Risk: A Systematic Review and Meta-Analysis Zhanwei Zhao, Quanxin Feng, Zifang Yin, Jianbo Shuang, Bin Bai, Pengfei Yu, Min Guo, Qingchuan Zhao
27. Am J Clin Nutr, 94 (4), 1088-96 Oct 2011 Red Meat Consumption and Risk of Type 2 Diabetes: 3 Cohorts of US Adults and an Updated Meta-Analysis An Pan, Qi Sun, Adam M Bernstein, Matthias B Schulze, JoAnn E Manson, Walter C Willett, Frank B Hu
28. PLoS One, 9 (10), e109606 2014 Oct 9 eCollection 2014 The Influence of Whole Grain Products and Red Meat on Intestinal Microbiota Composition in Normal Weight Adults: A Randomized Crossover Intervention Trial Jana Foerster, Gertraud Maskarinec, Nicole Reichardt, Adrian Tett, Arjan Narbad, Michael Blaut, Heiner Boeing
29. Carcinogenesis, 17 (3), 515-23 Mar 1996 Does Increased Endogenous Formation of N-nitroso Compounds in the Human Colon Explain the Association Between Red Meat and Colon Cancer? S A Bingham  1 , B Pignatelli, J R Pollock, A Ellul, C Malaveille, G Gross, S Runswick, J H Cummings, I K O’Neill
30. Curr Opin Rheumatol, 22 (2), 165-72 Mar 2010 A Prescription for Lifestyle Change in Patients With Hyperuricemia and Gout Hyon K Choi
31. Ann Agric Environ Med, 23 (4), 533-536 2016 Dec 23 To Treat or Not to Treat Drug-Refractory Epilepsy by the Ketogenic Diet? That Is the Question Marzena Ułamek-Kozioł, Ryszard Pluta, Anna Bogucka-Kocka, Stanisław J Czuczwar
32. Epilepsia, 45 (9), 1116-23 Sep 2004 Early- And Late-Onset Complications of the Ketogenic Diet for Intractable Epilepsy Hoon Chul Kang, Da Eun Chung, Dong Wook Kim, Heung Dong Kim
33. J Dent Res, 70 (6), 942-7 Jun 1991 Risk Factors in Dental Erosion V K Järvinen, I I Rytömaa, O P Heinonen
34. Am J Clin Nutr, 98 (1), 99-104 Jul 2013 Blood Type Diets Lack Supporting Evidence: A Systematic Review Leila Cusack, Emmy De Buck, Veerle Compernolle, Philippe Vandekerckhove
35. PLoS One, 9 (1), e84749 2014 Jan 15 eCollection 2014 ABO Genotype, ‘Blood-Type’ Diet and Cardiometabolic Risk Factors Jingzhou Wang, Bibiana García-Bailo, Daiva E Nielsen, Ahmed El-Sohemy
36. J Nutr, 148 (4), 518-525 2018 Apr 1 ABO Genotype Does Not Modify the Association Between the “Blood-Type” Diet and Biomarkers of Cardiometabolic Disease in Overweight Adults Jingzhou Wang, Joseph Jamnik, Bibiana García-Bailo, Daiva E Nielsen, David J A Jenkins, Ahmed El-Sohemy
37. JAMA, 228 (1), 54-8 1974 Apr 1 Changes in Serum Cholesterol During the Stillman Diet F Rickman, N Mitchell, J Dingman, J E Dalen
38. Arch Dermatol Res, 290 (8), 441-5 Aug 1998 The Genetic Basis of “Scarsdale Gourmet Diet” Variegate Porphyria: A Missense Mutation in the Protoporphyrinogen Oxidase Gene J Frank, M B Poh-Fitzpatrick, L E King Jr, A M Christiano
39. J Am Acad Dermatol, 8 (1), 46-9 Jan 1983 Acute Variegate Porphyria Following a Scarsdale Gourmet Diet E Quiroz-Kendall, F A Wilson, L E King Jr
40. Isotopes Environ Health Stud, 37 (3), 227-37 2001 Metabolic Effects of HAY’s Diet K D Wutzke, W E Heine, D Köster, J Muscheites, M Mix, C Mohr, K Popp, M Wigger